Bu yılın ilk dört ayında 337,8 bin ton ile 288,5 milyon dolarlık makarna ihraç edildiğini söyleyen Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği (TMSD) Yönetim Kurulu Başkanı Aykut Göymen, ihracatın geçen yıla oranla yüzde 8 düştüğüne dikkat çekti.
Bu düşüşün ana nedeninin önemli ihracat pazarları olan ülkelerde makarna üretimine başlanması olduğunu aktaran Göymen, makarna sektöründe yeni yatırımlar ile beraber önemli rakamlarda bir atıl kapasite ile karşı karşıya kalındığına vurgu yaptı.
TMSD’nin geçen ayki 27. Olağan Genel Kurulu’nda güven tazeleyerek ikinci kez başkan seçilen Aykut Göymen, makarna sektörünün genel durumunu DÜNYA Gazetesi’nden Güneş Doğdu Soylu’ya değerlendirirken beklenti ve önerilerini de aktardı.
Bu yılın ilk 4 ayında makarna ihracatının yüzde 8 oranında düştüğünü söyleyen Göymen, “Geçen yıl makarna sektörü hedeflerini tutturdu. Ama bu yıla iyi başlamadık. 2025 yılının başı itibariyle sektörümüzde 3 milyon tonluk bir üretim kapasitesi var idi. Yeni yapılan yatırımlar ile beraber şuan bu rakam 3 milyon 300 bin tona çıktı. Devam eden yatırımların da tamamlanmasıyla beraber sektörümüz 3 milyon 500 bin tonluk bir kapasiteye ulaşacak. 700 bin ton iç piyasa tüketimi var. İhracatta 1 milyon 500 bin ton. Toplamda kullanılan kapasite 2 milyon 200 bin ton. 1 milyon 300 bin ton atıl bir kapasite var. Bu rakamda maalesef atıl kapasite olarak kalacak gibi duruyor maalesef. Bu kapasitelerin değerlendirilmesi için yeni pazarlara ihtiyaç var. Ama şuan itibariyle kazanılan pazarlarımızı kaybetmiş durumdayız. Bu yıl ihracattaki yüzde 8 düşüşün ana nedeni önemli pazarlarımızdaki ülkelerde makarna üretimine başlanılması. Örneğin Nijerya, Angola, Kamerun, Gana, Mısır, Etiyopya’da makarna üretimi yapılıyor artık” dedi.
İhracatta önemli pazarlarda kayıp ve düşüşler yaşanmasına rağmen sektör oyuncularının gayret içerisinde olduğunu anlatan Göymen, Japonya’ya, Amerika’ya, Somali’ye ihracatın arttığını ve yönde artışlar için Türk makarnacılarının çok çalıştığını belirtti.
“Yeni hükümet sonrası Suriye’ye ihracat yarı yarıya azaldı”
İhracatta önemli pazarlardan olan Suriye konusuna özellikle değinmek isteyen Aykut Göymen şunları söyledi, “Yeni kurulan Suriye Hükümeti’nden önce Suriye’ye daha çok makarna satıyorduk. Yeni hükümetten sonra makarnaya ton başına 300 dolar vergi konuldu. Suriye’ye makarna ihracatımız geçen yılının aynı dönemi ile karşılaştırıldığında yüzde 50 azaldı. Bu yılın ilk 3 ayında Suriye, Türkiye’den 3 bin 166 ton makarna almış. Geçen yılın aynı döneminde 6 bin 658 ton makarna almış. Konunun önemini Ticaret Bakanlığı yetkililerimize ilettik, çalışıldı ama makarna konusunda istediğimiz sonucu alamadık. Un da 20 dolar vergi alınırken makarnada 300 dolar gibi afaki bir vergi alınıyor. Bizler Suriye’nin yeni döneminde pazarımızın daha fazla büyümesini bekliyorduk. Çünkü Esad’ın yönetimindeki bölgeye daha öncesinde ürün gönderemiyorduk. Esad yönetimindeki tarafta açılınca, talebin artmasını beklerken yarı yarıya düştü. Makarnaya ikame ürünlere yöneldi tüketici örneğin pirince. Suriye’de makarnaya uygulanan gümrük vergisi dünya genelinde uygulanan vergilerle karşılaştırıldığında en 5 kat fazla. Bu konunun çözülmesi makarna sektörü için önemli.”
“Makarnalık buğday üretimine pozitif ayrımcılık yapılsın”
Göymen, ülkemizin makarnalık buğday konusunda gen merkezi olan Güneydoğu Anadolu Bölgesinde üretimin özendirilmesi için artı desteğe ve pozitif ayrımcılığa ihtiyaç olduğunu kaydetti.
Aykut Göymen, sözlerinin devamında “Geçtiğimiz Eylül ayında Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından çok sayıda stratejik ürün grubunda başlatılan Planlı Tarım ve yeni nesil destekleme modeli tarım arazilerinin etkin kullanımı yanında, üretimin kayıt altına alınması ve desteklerin daha verimli yönlendirilmesi açısından son derece önemli ve faydalı oldu. Makarnalık durum buğdayının gen merkezi Güneydoğu Anadolu Bölgesi. Ülkemizde bu yıl yaşanan kuraklık nedeniyle hububatta yüzde 6’nın üzerinde azalış olacağı öngörülüyor. Kuraklığın daha fazla vurduğu bölgemizde de bu düşüşün yüzde 15 gibi olması bekleniyor. Bu nedenle Güneydoğu Anadolu Bölgesinde çiftçinin makarnalık buğday ekiminde özendirilmesi beklentimiz var. Bakanlığın planlama yaparken bölgemize makarnalık durum buğdayında pozitif ayrımcılık uygulamasını talep ediyoruz” diye konuştu.
TMO’nun Mayıs ayı sonu Haziran ayı başı fiyat açıklanmasının beklendiğini ve bu konuda yetkililerin çok hassas çalıştığını, çiftçinin özellikle son yıllarda memnun edildiğine vurgu yapan Göymen, “Geçen yıl TMO 1. Grup makarnalık buğdayda ton başına 10 bin 500 lira, prim desteğini de bin 700 lira olarak açıkladı. Bu yıl tabii ki artan maliyetlerden dolayı fiyat artışı olacaktır. Bizim sektör olarak beklentimiz yapılacak artışın daha çok destek kısmında verilmesi yönünde. Devletimiz bu rakamları ve destekleri açıklarken çok hassas davranıyor. Özellikle son 3 yıldır çiftçimiz asla mağdur edilmiyor. Yine iyi bir destek hesabı yapılacağını düşünüyoruz” diyerek sözlerini tamamladı.
